Wednesday 7 February 2007

...το παθος για την λευτερια



ενδιαφέρουσα η χθεσινή εκπομπή "φάκελοι" στο τηλεοπτικό κανάλι Μega... ενδιαφέρουσα για 2 λόγους. από τη μια δαιμονοποίησε έναν ολόκληρο πολιτικό χώρο. του έδωσε το στίγμα του χουλιγκάνου, του ανίκανου να αρθρώσει πολιτικό λόγο και να πράξει ανάλογα (άλλωστε το παν είναι η ιστορική πράξη), του τραμπούκου… κουβέντα όμως για διάφορους κουκουλοφόρους που συμμετέχουν στις πορείες και τα σπανέ, κ τυγχάνει να είναι αστυνομικοί. κουβέντα και για την αυθαιρεσία της αστυνομίας… δεν είναι θέμα συμψηφισμού. τόσο ‘κάφρος’ είσαι εσύ, τόσο είμαι εγώ. είναι θέμα αξιοπιστίας της έρευνας σου. ex nihilo nihili fit. τίποτα δεν γεννιέται εκ του μηδενός. όλα κάπως προκύπτουν.

από την άλλη όμως κατάφερε και έδειξε μια από τις σοβαρές αδυναμίες του συγκεκριμένου χώρου για κάποιους ρομαντικούς. το ότι έχει μπλεχθεί σε ένα αδιέξοδο συμμοριτοπόλεμο με κράτος και αστυνομία. ένα συμμοριτοπόλεμο που δεν ωφελεί κανένα, αλλά επιβεβαιώνει λογικές όπως η προαναφερθείσα.

καλώς η κακώς ο αντιεξουσιαστικός χώρος δεν είναι πολιτικό κόμμα. κατ' επέκταση ούτε κομματική γραμμή, η οτιδήποτε παρόμοιο (που θα καθορίζει την συμπεριφορά των μελών του) μπορεί να έχει αλλά ούτε και γενική γραμματεία για να διαγράφει τα μέλη που δεν φέρονται "σωστά". πολλοί ισχυρίζονται ότι δεν μπορούν να περιμένουν τους αστούς να ξεσηκωθούν… γίνονται ‘μεσσίες’, αυτόκλητοι σωτήρες που αναλώνονται σε αυτό-εκπληρούμενες προφητείες… χωρίς την μαζικότητα τι νόημα έχει η όλη φάση; πως μιλάμε εξ ονόματι του λαού, γνωρίζοντας το καλό του (και ας μην το γνωρίζει αυτός)… πράττοντας ακριβώς όπως αυτοί που εχθρεύονται…. το ίδιο εξουσιαστικά.

βέβαια, αν και χώρος μη ιεραρχικός, η ιεραρχία ζει και βασιλεύει... αν και χώρος αντί-μιλιταριστικός, ο μιλιταρισμός έχει γίνει η μόνιμη γλώσσα του. αν και ενάντια στον σεξισμό, ο σεξισμός είναι παρών (από το ‘μπινελίκι’ στον ‘μπάτσο’ μέχρι την επιλογή τρόπου δράσης και μερικές φορές ακόμα και την συμπεριφορά προς τις γυναίκες του χώρου). ο εξουσιασμός, με την διαλεκτική του και τις δομές του έχει εισχωρήσει μέχρι και εκεί.

θεωρητικά πάντα, υπάρχει ένα κομμάτι της αναρχίας που βρίσκεται σε διαρκή πόλεμο με το κράτος, κινούμενο εκτός των πλαισίων του νόμου. δεν ξέρω πόσο διαφέρει η δράση του από αυτό που πολεμάει… και δεν νομίζω ότι έχει νόημα το να διαχωρίσω την βία τους ως κακή αλλά την βία του κράτους ως απαραίτητη και ηθική. βία υπάρχει παντού γύρω μας. ψευδοδιλλήματα τέτοιου τύπου δεν χρησιμεύουν πουθενά. σαφώς και από κάπου γεννήθηκαν όλοι αυτοί και όλοι αυτές… μια μηχανή (βλέπε κράτος/κοινωνία) με συστημικές δυσλειτουργίες γέννησε την αντίδραση. προφανώς δε και η κρατική καταστολή έγινε βιαιότερη λόγω της δράσης των αντιεξουσιαστών… μια σχέση πλήρως εναρμονισμένη με την διαλεκτική του Χέγκελ. δεν ξέρω αν ο ένας βλέπει στον άλλο το λακανικό είδωλο του… παραδόξως, σε πολλά θέματα εάν δεν υπάρξει ένας βίαιος ξεσηκωμός, μια αναταραχή, το μήνυμα των αγανακτισμένων δεν περνά… κανείς δεν τους παίρνει στα σοβαρά. κανείς δεν τους λογαριάζει ως ισότιμους συνομιλητές.

το παρήγορο είναι ότι υπάρχουν ομάδες, συλλογικότητες, που προωθούν με την δράση τους μια άλλη πλευρά της αναρχίας (και ας συμμετέχουν και στην ΄βίαιη’ πλευρά της) μέσα από δημόσιες συζητήσεις, δανειστικές βιβλιοθήκες, προβολές ταινιών, πρωτοβουλίες με μετανάστες, εκδόσεις βιβλίων και εντύπων, συμμετοχή στα συνδικαλιστικά, κλπ.

7 comments:

Anonymous said...

Ήθελα να γράψω για την χθεσινή εκπομπη. Καταπληκτικό το ρεπορτάζ του πάλι...

ο δείμος του πολίτη said...

Ένα πολύ ωραίο κείμενο, αν και ομολογουμένως πρέπει να τονίσω τη διαφωνία μου με τον αναρχικό χώρο. Ωστόσο, πώς μπορεί να μην εισχωρήσει ο εξουσιασμός όταν όλοι είναι μέλη της ίδιας κοινωνίας και κάποιοι αντικειμενικά ξεχωρίζουν;

Anonymous said...

η βια οσο κι αν δεν ειναι αποδεκτη για ολους τους γωστους λογους, ειναι πολλες φορες το τελευταιο μεσο αντιδρασης, οχι οτι αλλαζει και τιποτα δηλαδη..
δεν σεβομαι για κανεναν λογο,ουτε κρατος μα ουτε και θεσμους που δεν με σεβονται
και προτιμω τους αντιεξουσιαστες και τον χωρο τους, με τα χιλια ελαττωματα σιγουρα, παρα οποιαδηποτε κομματικη παραταξη, οτι χρωμα κι αν εχει

Man on the moon said...

@ παράφωνος:

καλό, αλλά είχε κάποια "περίεργα σημεία".

@ ο δείμος του πολίτη:

άλλο η διαφορετικότητα και άλλο οι αρχηγικές τάσεις. πόσο μάλλον όταν σε ένα χώρο που δηλώνει (και είναι) φύση αντιεξουσιαστικός, υπάρχουν πρόσωπα με "γαλόνια" στην "επανάσταση", συλλογικότητες όπου ο λόγος τους έχει μεγαλύτερη ισχύ από άλλων, κλπ.

δεν λέω ότι πρέπει να παραγνωρίζεται η πρόσφορα του καθένα και της καθεμίας. αλλά σε αυτόν τον αγώνα (όπως τον αντιλαμβάνεται κανείς) είμαστε όλοι μαζί. δεν άρχομαι, δεν άρχω λέμε/λένε/λέτε.

δεν θα διώξουμε τους "αφέντες" (ούτε θεοί ούτε αφέντες) για να μας έρθουν άλλοι στον σβέρκο... στο τέλος θα καταλήξουμε ίδιοι με τους σταλινικούς.

όλα αυτά, κατά την προσωπική μου γνώμη (παρέα με τον μιλιταρισμό και τον σεξισμό) πρέπει να αποβληθούν.

@ wrathchild:

θα συμφωνήσω μαζί σου ως προς την χρήση βίας ως άμυνα στην βία των άλλων (τα όρια βέβαια εδώ είναι πολύ λεπτά)... θα συμφωνήσω ότι μερικές φορές, η βία είναι η μόνη διέξοδος...

θα διαφωνήσω όμως με την αναγκαιότητα της. δεν μπορεί από τη μια να κριτικάρω τη βία του κράτους και από την άλλη να χρησιμοποιώ τις ίδιες μεθόδους.

και δεν είναι θέμα κάποιας "χριστιανικής" ηθικής η κάποιου βουδιστικού ζεν. εναντιωνόμαστε σε κάθε μορφή βίας και μιλιταρισμού. δεν μπορούμε να τα χρησιμοποιούμε όποτε μας βολεύει. δεν μπορεί η μολότοφ να έχει αντικαταστήσει τον λόγο, την κριτική σκέψη και τις όποιες πρωτοβουλίες.

δεν μπορεί να υπάρχει ταύτιση με τον απολιτικό χούλιγκαν, γιατί ούτε απολιτικός είναι ο λόγος της αναρχίας ούτε "χουλιγκανικός" (ίσα ίσα που ο χούλιγκαν εν προκειμένω είναι το κράτος).

στο θέμα σεβασμού με βρίσκεις σύμφωνο. όπως επίσης και στο σχόλιο σου για τις κομματικές παρατάξεις.


καλή σας ημέρα.

Man on the moon said...

και μου είναι δύσκολο να προσδιορίσω πολιτικά την ομάδα των «τραμπούκων», μια που οι ίδιοι δεν αυτό-προσδιορίζονται και θέλουν να παραμείνουν αγνώστων στοιχείων (υπό την κάλυψη του μανδύα της αναρχίας πάντα), αλλά με συγκεκριμένη υπογραφή: τη βία απέναντι σε όποια πράξη ή ιδέα δεν τους κάνει.

αλλά αυτό δεν είναι αναρχικό γνώρισμα.

η όλη ιστορία του αναρχισμού δεν χαρακτηρίζεται από τη βία (όσο παράξενο και αν ακούγεται αυτό). την χαρακτηρίζει ο βίαιος λόγος και η καταλυτική κριτική του υπάρχοντος συστήματος (μαζί με την επιθυμία για την πλήρη ανατροπή του).

ας το δούμε και λίγο θεωρητικά. αν θεωρήσουμε προπάτορα του αναρχισμού τον Γουίλιαμ Γκόντουιν (1756-1836), αν και υπάρχουν και άλλες προσεγγίσεις που ανάγουν τη γέννηση του αναρχισμού στην αρχαία Ελλάδα* ή το μεσαίωνα και σταθούμε στους μεγάλους θεωρητικούς του 19ου αιώνα, Φουριέ, Σεν Σιμόν, Προυντόν, Μπακούνιν κ.ά, θα δούμε κείμενα που αφορούσαν την επανάσταση της εργατικής τάξης και συνυπήρχαν μ' αυτά του Μαρξ μέχρι και την 1η Διεθνή, όπου και έγινε το οριστικό διαζύγιο μαρξισμού - αναρχισμού.

υπάρχει βέβαια και ένας Νιτσάγεφ (ο Κροπότκιν προς «τιμή» του συγκεκριμένου εφηύρε τον όρο «νιτσαγεφισμός») , που καθιερώνει το έγκλημα ως πολιτική πράξη, όπως και οι περιπτώσεις της ατομικής τρομοκρατίας και των πολιτικών δολοφονιών, στα τέλη του 19ου αιώνα, αλλά δεν ήταν αυτός ο αναρχισμός.

τρανή απόδειξη γι' αυτό είναι ο ίδιος ο Μπακούνιν, που καταδίκασε τον πρώην συνεργάτη του, τον Νιτσάγεφ, και παραδέχτηκε πως δεν έπρεπε να ασχοληθεί μαζί του..

η σχέση βίας και αναρχικών αφορά τη βία που έχουν δεχτεί οι ίδιοι οι αναρχικοί και για την υπέρμετρη προσφορά αίματος για τις αξίες τους αλλά και την ηθική τους (ας μην ξεχνάμε τις «αυτοκτονίες» αναρχικών στην Ιταλία, όπου κάποιους τους πέταξαν από το παράθυρο κάποιου αστυνομικού τμήματος)..

αν δει κανείς το ότι όλες οι επαναστάσεις των αναρχικών απέτυχαν, καταλαβαίνει τι τίμημα είναι αυτό σε αίμα και καταστολή (και σε διάφορα περίεργα «κυνηγητά» από τους «κομμουνιστές» και λοιπούς σταλινικούς πχ. στον ισπανικό εμφύλιο ή στην Ελλάδα της «οπλα», κλπ)..

«δώστε λουλούδια στους επαναστάτες που απέτυχαν», έγραφε ο Βανζέτι** μέσα στο κελί της φυλακής του. η προσφορά των αναρχικών δεν είναι στη συνταγογράφηση της επανάστασης, αλλά στην κριτική της εξουσίας, του κομφορμισμού και του πουριτανισμού. και ήταν οι πρώτοι που είχαν πει πως μια λαθεμένη επανάσταση θα καταλήξει στην αντικατάσταση των παλιών τυραννιών με μια νέα. κάτι που αποδείχθηκε απολύτως σωστό.

επίσης δεν μπορούμε να μιλάμε για εν γένει αναρχισμό, όπως μιλάμε για μαρξισμό - λενινισμό και για «ένα είναι το κόμμα». καλώς η κακώς υπάρχουν πολλοί «αναρχισμοί», ανάλογα με το φιλόσοφο και τη σχολή του. όλοι έχουν όμως ένα κοινό: το όραμα της απόλυτης επανάστασης που αποδίδει μια πολύτιμη κριτική σκέψη και βαθαίνει την έννοια της δημοκρατίας και του διαλόγου.
επειδή οι αποδέκτες αυτής της κριτικής δεν μπορούν να απαντήσουν με επιχειρήματα, ο χώρος δαιμονοποιείται και ο αναρχικός ταυτίζεται με τους τραμπούκους. κάποιοι προβάρουν το κοστούμι που έχουν ράψει οι πολέμιοι του αναρχισμού για αυτούς. για αυτό άλλωστε δεν προβάλλεται καμία απολύτως άλλη δράση του πολιτικού αυτού χώρου εκτός από τα καψίματα και τον συμμοριτοπόλεμο (η και βεντέτα ακόμα) με την αστυνομία.

κανένα ΜΜΕ δεν θα μεταδώσει τις διαψεύσεις επώνυμων αναρχικών ομάδων που διαχωρίζουν τη θέση τους από αυτές τις ενέργειες και τις καταδικάζουν. η βία που αντικαθιστά το επιχείρημα είναι ένα εξουσιαστικό φαινόμενο και έχει να κάνει με την καταστολή. και είναι το ίδιο αποκρουστική, είτε αυτή εκφράζεται από το κράτος είτε από οργανωμένες ομάδες. τα μεγέθη αλλάζουν, όχι η ουσία.

και για να είμαι ξεκάθαρος δεν αναφέρομαι στον ρόλο της βίας στην Ιστορία, ούτε για μια αντίσταση σε μια κατοχή ή δικτατορία. αναφέρομαι στην φετιχοποίηση της βίας ως αυτοσκοπού, ως πανάκεια (πράγμα εξαιρετικά επικίνδυνο και επιζήμιο για το όποιο κίνημα).


_____________________________

* τα πρώτα ψήγματα αναρχισμού τα βρίσκεις στους κυνικούς, στο αναρχικό δράμα της Αντιγόνης του Σοφοκλή, στον αριστοφανικό πασιφισμό, στην αθηναϊκή δημοκρατία, στον Ηράκλειο και στον Eφέσιο, στον Σωκράτη που πρώτος υπερασπίστηκε την ελευθέρια της σκέψης (που αν κ αντετίθεντο στην τότε αθηναϊκή δημοκρατία εξέφραζε ευθαρσώς τις αντιρρήσεις του για το αθηναϊκό κράτος), στους επικούρειους του Αρίστιππου, στους στωικούς που ενστερνίστηκαν την θεώρηση των κυνικών, στον επιτάφιο του Περικλεώς, στα λόγια του Αλκιδάμαντα (ουδένα δούλον η φύσις πεποιηκεν), στα λόγια του Αντιφώντα (που δεν παραδεχόταν τη διάφορα ανάμεσα σε βαρβάρους κ Έλληνες ή ανάμεσα σε ελεύθερους κ δούλους σε αντίθεση με τα ''εκ φύσεως δούλων» του Αριστοτέλη - αλήθεια γιατί του Αριστοτέλη σώθηκαν ενώ του Αντιφώντα όχι;), στην κριτική του Όμηρου στους Κύκλωπες που δεν είχαν συνελεύσεις όπου συσκέπτονταν, στην ιστορία του Ηροδότου, κλπ...


** ενδεικτικά: http://en.wikipedia.org/wiki/Sacco_and_Vanzetti

Anonymous said...

Σωστα ολα αυτα.
Ομως για να γινω και εγω πιο ξεκαθαρος, δεν πιστευω οτι υπαρχει καποια ιδεολογια πισω απο την βια,κι επειδη οι καιροι εχουν αλλαξει και οι ιδεολογιες ειναι σε μακρυ περιπατο, τοσο μακρυ που χαθηκαν, τετοις πραξεις τις θεωρω απλα αντιδραση.
Και η αντιδραση δεν εχει πολλες φορες ουτε υγεια ουτε φιλοσοφια.
Εδω που φτασαμε παλι καλα που υπαρχει και αυτη γιατι απο ενα μικρο κοπαδι καποιο προβατο θα ξεχωρισει απο το μεγαλο ολα θα πανε για σφαγη

Man on the moon said...

δεν νομίζω ότι έχουμε φθάσει στο τέλος των ιδεολογιών... μια μικρή απόδειξη είναι αυτό το 'κίνημα ενάντια στην παγκοσμιοποίηση' και οι πολλές ιδεολογικές ταυτότητες που περικλείει... δες τον φονταμενταλισμό, τον εθνικισμό, κλπ.

(επηρεασμένος από τον μεταμοντερνισμό) θεωρώ ότι έχουμε φθάσει στο τέλος των μεγάλων αφηγήσεων, των narratives, των ιδεολογιών του 19ου αιώνα... εδώ συμφωνούμε. αλλά τα παιδιά τους (οι διάφορες μετεξελίξεις τους) ζουν και βασιλεύουν...